Miło nam poinformować, że reprezentacja Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – dr Magdalena Musiał-Karg, dr Marcin Rachwał i mgr Krzysztof Duda – uczestniczyła w Landsgemeinde kantonu Appenzell Innerrhoden. Zgromadzenie ludowe odbyło się 28 kwietnia 2013 r. – zgodnie z konstytucją tego kantonu – w ostatnią niedzielę kwietnia.
Zgromadzenie ludowe jest jedną z najstarszych form demokracji bezpośredniej – znaną już w starożytności. W Szwajcarii Landsgemeinde występowało w kantonach Glarus, Appenzell Innerrhoden, Zug, Schwyz, Uri, Obwalden, Nidwalden i Appenzell Ausserrhoden. W bardzo podobnej formie przyjęło się także na poziomie gminnym. Do dziś, na poziomie kantonalnym, przetrwało jedynie w dwóch kantonach Appenzell Innerrhoden i Glarus. W Appenzell zgromadzenie odbywa się pod koniec kwietnia, a w Glarus w pierwszą niedzielę maja (istnieje możliwość przeniesienia na następną niedzielę).
Więcej na temat zgromadzeń ludowych można przeczytać w artykule dr. Łukasza Jakubiaka Kantonalne zgromadzenia ludowe w Szwajcarii. Tekst dostępny jest w formie elektronicznej w Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (pdf, 76 kB).
Appenzell Innerrhoden to jeden z najmniejszych szwajcarskich kantonów. Zamieszkuje go jedynie nieco ponad 15 tys. osób (w tym samą stolicę – miasto Appenzell – ok. 6 tys.). Jest to jeden z najbardziej konserwatywnych regionów całego kraju. Niektórzy właśnie w tej cesze upatrują przyczyn ciągłego funkcjonowania tej formy demokracji.
Cała uroczystość związana z Landsgemeinde zaczyna się w mszą św. o godz. 9:00 w kościele w Appenzell. Następnie władze kantonalne oraz zaproszeni goście przechodzą do ratusza (w międzyczasie mieszkańcy oraz liczni turyści, którzy specjalnie przyjechali na Landsgemeinde udają się do okolicznych restauracji i kawiarni, by tam – przy kawie – zaczekać do godziny 12:00. Dokładnie w samo południe rozpoczyna się przejście władz i zaproszonych gości z ratusza na centralny plac miasta (Landsgemeindeplatz). W związku z bardzo uroczystą oprawą trwa to, mimo niedużej odległości, około godziny. Na miejscu są już mieszkańcy, którzy na podstawie dokonanej wcześniej identyfikacji mają możliwość wejścia do specjalnie przygotowanej dla nich strefy placu. Turyści nie mają możliwość wstępu do części przeznaczonej dla uprawnionych do głosowania – obserwują zgromadzenie z „zewnątrz” oraz z okien i balkonów budynków otaczających Landsgemeindeplatz.
W związku z bardzo dobrym rozpowszechnianiem informacji na temat głosowanych spraw (między innymi w Internecie (www.ai.ch), a także poprzez wcześniej rozsyłane do miejsc zamieszkania broszury), mieszkańcy mają doskonałą orientację co podejmowanych w czasie zgromadzenia kwestii. Głosowanie, co charakterystyczne, odbywa się poprzez podniesienie ręki (w Glarus przez podniesienie kart wyborczych), a decyzja podejmowana jest na zasadzie wzrokowego oszacowania większości. Po zakończeniu obrad, co ma miejsce około godz. 15:00 (w zależności od liczby podejmowanych spraw), mieszkańcy udają się na festyn zorganizowany przez władze i świętują w lokalnych knajpkach w gronie znajomych, a także turystów.
Jak zapewniali sami mieszkańcy, jest to dla nich wielkie wydarzenie, w którym chętnie uczestniczą – przede wszystkim ze względu na długoletnią tradycję oraz chęć realnego wpływu na podejmowane decyzje, które bezpośrednio ich dotyczą. Dlatego też, często mimo zamieszkania w innych regionach Szwajcarii, wielu obywateli Appenzell przyjeżdża do swojego rodzinnego kantonu, by uczestniczyć w zgromadzeniu ludowym.
[nggallery id=1]